In deze blogpost ga ik de methode Chinees in tien verdiepingen beoordelen. Deze methode is ontwikkeld door de Universiteit Leiden. De methode is geschreven in het Nederlands, voor Nederlandse middelbare scholieren. De lesmethode bestaat uit twee delen, waardoor hij geschikt is voor het lange traject Chinees op de middelbare school (start in de onderbouw).
Hoewel ik deze methode al lang ken, heb ik nog nooit met deze methode gewerkt. Van Chinees in tien verdiepingen ga ik alleen deel 1 beoordelen, omdat ik deel 2 (nog) niet heb.
1) Algemene uitstraling
De methode Chinees in tien verdiepingen vind ik mooi vormgegeven. Het nummer van de les is steeds vindbaar boven aan de pagina. De woordenlijsten vallen erg op door de groenige kleur en uitleg over de grammatica staat steeds in gele blokjes.
De authentieke teksten zijn, denk ik, motiverend voor leerlingen. Op pagina 156 staan bijvoorbeeld handtekeningen van Chinezen, waar je de juiste karakters bij moet zoeken. De leerlingen zijn dan op een leuke manier bezig met taaluitingen die je in China echt kunt tegenkomen.
Per les zijn er twee dialogen en vier woordenlijsten. Net als bij Chinees 'n Makkie is er geen lange woordenlijst achterin het boek met alle woorden per les. Dit is vervelend bij het leren van de woorden, omdat je dan dus veel moet bladeren om alle woorden te vinden.
2) Opbouw van onderwerpen
Les 1 en 3 gaan over voorstellen. In les 2 wordt het onderwerp eten geïntroduceerd. Les 4 gaat over de datum en les 5 over Chinees leren. Op het eerste gezicht vind ik het een beetje rommelig opgebouwd: ik zou eerst het voorstellen afmaken met tellen en het gezin erbij. Daarna zou ik pas verder gaan met een onderwerp als eten. Aan de andere kant is eten wel heel belangrijk in China en zal eten ook altijd een onderdeel zijn als je iemand ontmoet. Het is dan handig om alvast wat woorden te weten.
De dialogen van de lessen bouwen voort op elkaar. Er zijn vaste personages die je volgt door het boek heen.
3) Lengte van de hoofdstukken
De methode Chinees in tien verdiepingen deel 1 bestaat uit maar 5 lessen. In vergelijking met Chinees 'n Makkie zijn dit erg lange lessen, ze zijn vergelijkbaar met één of twee thema's van Chinees 'n Makkie. Vicky Commeren, een collega die al langer met Chinees in tien verdiepingen werkt, geeft aan dat ze dit één van de nadelen van de methode vindt. Één hoofdstuk is volgens haar te veel voor de leerlingen om in één keer te leren. Misschien dat dit te verhelpen is door elke les op te splitsen in een eerste deel (dialoog 1) en een tweede deel (dialoog 2).
Er komen in elke les best wel veel nieuwe grammatica-onderdelen bij, maar deze worden wel allemaal in een oefening behandeld. Daarom denk ik dat het niet té veel is.
4) Aandacht voor alle vaardigheden
Er zijn bij het vak Chinees vier vaardigheden: spreken, luisteren, lezen en schrijven. Ik zal deze vier vaardigheden apart bespreken en tenslotte ook kijken naar het domein cultuur.
In Chinees in tien verdiepingen staan een aantal spreekoefeningen. Sommige bestaan uit het uitspreken van het pinyin, anderen uit het mondeling vertalen van zinnen. Uiteraard kunnen de dialogen ook een spreekoefening vormen. Ze zijn lang genoeg om elke leerling even aan het woord te laten. Voor spreekvaardigheid biedt de methode dus genoeg mogelijkheden.
Bij de methode Chinees in tien verdiepingen hoort ook een website waar onder andere luistermateriaal op staat. Dit biedt de leerlingen de mogelijkheid om thuis oefeningen te maken en dialogen te beluisteren. Zeker wanneer er een luistertoets gepland wordt, is dit heel handig. Er zijn best wat leerlingen die daar gebruik van maken.
Helaas staan er behalve de pinyin-luisteroefeningen geen andere luisteroefeningen in het boek. Pinyin-oefeningen horen niet echt bij luistervaardigheid, omdat luistervaardigheid gaat om het verstaan van Chinees. In de uitgave van Taalprofielen van het Nationaal Bureau Moderne Vreemde Talen uit 2004 staat als can-do statement voor luistervaardigheid op A1 niveau (zie p. 16): "Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen begrijpen die mezelf, mijn familie en directe concrete omgeving betreffen, wanneer de mensen langzaam en duidelijk spreken." Daar hoort dus niet bij dat je de spelling van de beluisterde woorden moet kennen. Het gaat om echte zinnen of korte teksten. Dat Chinees in tien verdiepingen totaal geen luisteroefeningen in de vorm van korte teksten heeft, vind ik toch wel een misser. Als docent zul je dus zelf luistermateriaal moeten verzamelen of maken. Of je moet bijvoorbeeld van een nieuwe dialoog een luisteroefening maken.
Leesopdrachten zijn er voldoende in Chinees in tien verdiepingen. De dialoog is steeds uitgeschreven in het pinyin en later nog een keer in karakters. Op die manier kun je dus zowel het lezen in pinyin als het lezen in karakters goed oefenen. Verder zijn er veel opdrachten waarbij de leerlingen pinyin en karakters moeten kunnen lezen. De laatste opdracht van elk hoofdstuk is vaak ook een leesopdracht. Deze is vaak wat moeilijker, omdat het handgeschreven teksten of teksten in een ander lettertype zijn. Ik vind het goed dat er in dit boek ook karakters in andere lettertypes aangeboden worden, omdat ik vaak merk dat dit voor leerlingen moeilijk is. Als dit in het boek wordt aangeboden, raken de leerlingen eerder gewend aan verschillende soorten lettertypes.
Chinees in tien verdiepingen heeft nuttig materiaal op de website staan voor schrijfvaardigheid. Elk karakter dat de leerling moet leren schrijven, wordt voorgeschreven op de website, bijvoorbeeld 他. Ook kunnen de leerlingen karakterbladen met de juiste streepjesvolgorde als PDF downloaden en uitprinten.
Ik vind dat de leerlingen in principe alle woorden die ze leren ook in karakters zouden moeten kunnen schrijven. In mijn blogpost over Chinees 'n Makkie heb ik al aangestipt dat leerlingen het leren van karakters vaak een leuke uitdaging vinden. In Chinees in tien verdiepingen wordt van maar de helft van de karakters de schrijfwijze uitgelegd. De andere karakters moet je dan op een andere manier aanbieden (bijvoorbeeld door Arch Chinese) of je moet twee lijsten maken: één met woorden waarvan de leerlingen de karakters wél moeten kennen en één met woorden waarvan de leerlingen de karakters niet hoeven te kennen (deze lijsten zijn op de website te vinden). Werken met twee lijsten maakt het wel weer een stuk ingewikkelder, vooral bij het maken van toetsen.
Op de website kunnen de leerlingen ook oefenen met schrijfvaardigheid. Er is zelfs de mogelijkheid om zelf te kiezen hoe je wil oefenen: "schrijf karakters en controleer zelf, of oefen pinyin of de vertaling met automatische controle."
Chinees in tien verdiepingen biedt wel veel schrijfopdrachten aan, in de vorm van vertaalopdrachten en invuloefeningen. Deze oefeningen zijn ook genummerd (handig voor het opgeven van huiswerk) en ze zijn lang genoeg om de leerlingen zelfstandig aan het werk te zetten.
In Chinees in tien verdiepingen wordt twee keer per hoofdstuk achtergrondinformatie gegeven die binnen het domein cultuur valt. Deze stukjes vind ik er interessant uitzien; er staat veel informatie in. Na elk stukje worden er ook vragen gesteld over de tekst. De leerlingen moeten dan dus iets met de opgedane kennis doen. Deze vragen kunnen ook een mooie brug zijn naar een discussie over het onderwerp of verdere uitdieping.
5) Woordenlijsten
Zoals al eerder gezegd, zijn de woordenlijsten in Chinees in tien verdiepingen makkelijk herkenbaar door de groene achtergrond. Ik vind het niet handig dat het pinyin, karakter en betekenis onder elkaar staan. Daarom kunnen de leerlingen de woordenlijst in het boek niet gebruiken om woordjes te leren. Wel kunnen ze via de website woordenlijsten samenstellen en uitprinten.
Bij elk woord van de woordenlijst wordt een voorbeeldzin gegeven. Dit kan helpen om het gebruik van het woord in het Chinees te leren, maar het kan er ook voor zorgen dat leerlingen het woord makkelijker kunnen onthouden. Een woord in context blijft bij mij in elk geval langer hangen. Als er dan behalve de context in de dialoog ook nog een tweede voorbeeldzin gegeven wordt, is er weer een andere kapstok waar je het woord aan kunt ophangen.
Vicky Commeren merkt op dat de leerlingen sommige woorden nog niet kunnen toepassen op het moment dat ze worden aangeboden. Dat is vervelend, omdat je dit soort zinloze woorden er eigenlijk uit moet halen.
6) Grammatica-uitleg
In Chinees in tien verdiepingen wordt veel grammatica uitleg gegeven. Bij elk stukje uitleg hoort een oefening. Dit kan veel steun geven voor de docent, aangezien de grammatica van het Chinees niet altijd even eenvoudig is uit te leggen. De leerlingen kunnen met deze methode thuis ook nog een keer nalezen hoe het ook al weer zat. Per hoofdstuk is er ook een overzicht van alle grammatica die aan bod is gekomen.
7) Oefeningen
In het boek Chinees in tien verdiepingen staan veel oefeningen, gerangschikt van makkelijk naar moeilijk. Hier kunnen de leerlingen zelf geconcentreerd mee aan de slag. De oefeningen zijn afwisselend: lezen, schrijven en grammatica komen allemaal aan bod. De laatste oefening is meestal net wat groter en moeilijker: deze zou je als extra werk kunnen opgeven voor de snellere leerlingen.
Aan het eind van het boek staan nog een aantal herhalingsoefeningen. Ik vind het nuttig om na vijf hoofdstukken herhaling in te bouwen. Ook zou je deze oefeningen kunnen gebruiken als verrijking voor de snellere leerlingen.
8) Toetsen
Bij de methode Chinees in tien verdiepingen horen geen toetsen. Jammer, maar ik heb nog geen andere lesmethode gevonden met toetsen.
9) Extra materiaal
De laatste oefening(en) van elke les in Chinees in tien verdiepingen zijn bruikbaar als extra materiaal, omdat ze net wat groter en moeilijker zijn dan de rest. Je moet dingen zoeken of authentiek materiaal lezen. De herhalingsles zou je ook als extra materiaal kunnen gebruiken, maar ik denk dat een stukje herhaling ook welkom is aan het eind van elk boek. Hier moet je dus van tevoren even goed over nadenken.
10) Online materiaal
Bij Chinees in tien verdiepingen hoort een website met audio en oefenmogelijkheden. Bij punt 4) Aandacht voor alle vaardigheden en punt 5) Woordenlijsten bespreek ik de mogelijkheden van het online materiaal bij Chinees in tien verdiepingen. Je kunt op de website onder ander karakterbladen, woordenlijsten en luisterfragmenten vinden.
Kort samengevat
De methode Chinees in tien verdiepingen is een leuke, uitdagende methode om Chinees mee te leren. Op het eerste gezicht lijkt de opbouw niet logisch, maar er worden een aantal vaste personages gevolgd. Een nadeel is dat de hoofdstukken, dialogen en woordenlijsten lang zijn, volgens sommige docenten zelfs té lang. In de methode wordt aandacht besteed aan alle vaardigheden, behalve aan luistervaardigheid. Hier zal de docent zelf materiaal voor moeten zoeken.
Voor de leerlingen is het handig dat er op de site woordenlijsten en karakterbladen klaar staan om uitgeprint te worden. Ook is er oefenmateriaal voor de leerling. De grammatica-uitleg van Chinees in tien verdiepingen biedt veel steun voor de docent. De leerling kan de uitleg thuis ook nog eens rustig nalezen. Bij de uitleg van de grammatica hoort ook altijd een oefening.
Chinees in tien verdiepingen bestaat uit twee delen. Als het goed is, bieden die twee delen voldoende materiaal om het lange traject op de middelbare school mee te doorlopen, al weet ik dit niet uit eigen ervaring.