In deze blogpost ga ik de methode Chinees 'n Makkie beoordelen. Deze methode is geschreven door drs. Tin Chau Tsui. De methode is geschreven in het Nederlands, voor Nederlandse middelbare scholieren. De lesmethode bestaat uit 4 delen, waardoor hij geschikt is voor het lange traject Chinees op de middelbare school (start in de onderbouw).
Ik heb al een aantal jaren met deze methode gewerkt, dus ik heb een goed beeld van deze methode. Ik heb alle vier de delen, die zal ik dus ook allemaal opnemen in mijn beoordeling.
1) Algemene uitstraling
De algemene uitstraling van Chinees 'n Makkie vind ik nogal kinderlijk. Overal staan poppetjes om aan te geven wat voor oefening het is en er staan veel niet-functionele afbeeldingen. Ik vermoed dat de auteur het boek en het leren van Chinees leuker heeft proberen te maken door deze uitstraling. Zelf heb ik liever een boek dat er wat serieuzer uitziet.
Het boek is ingedeeld in thema's, die weer zijn opgedeeld in een aantal lessen. De indeling in thema's is alleen in de inhoudsopgave te vinden. Dit vind ik niet handig.
De lessen zelf vind ik nogal rommelig opgezet. Dit komt door twee dingen. Ten eerste moet je door de vele plaatjes en wit-ruimtes veel bladeren. Ten tweede zijn er per les steeds twee woordenlijsten: één met nieuwe woorden en één met verrijking. Om een overzicht van alle woorden te krijgen, moet je dus op meerdere plaatsen kijken. Achterin het boek staat een woordenlijst op alfabetische volgorde van het pinyin, maar er is geen woordenlijst per les of per thema. De leerling moet dus bij het leren van een bepaald thema steeds bladeren naar de woordenlijsten in de lessen. Dat vinden ze vaak vervelend.
2) Opbouw van onderwerpen
De opbouw van Chinees 'n Makkie vind ik goed. De onderwerpen liggen dicht bij de belevingswereld van de leerling. Het boek is zo opgebouwd dat je van heel dichtbij de leerling (eigen naam, eigen gezin, eigen school) naar steeds verder weg staande onderwerpen gaat (het weer, de weg vragen, naar de dokter gaan). Deze opbouw voelt natuurlijk.
Het enige minpunt van de opbouw vind ik dat sommige woorden op het moment van aanbieden nog onbruikbaar zijn. In boek 2 leren de leerlingen bijvoorbeeld de woorden 过敏 en 太阳 die ze op dat moment nog niet in een zin kunnen gebruiken. Hier moet je als docent op bedacht zijn, voordat leerlingen zinnen opschrijven als: 我过敏狗。
3) Lengte van de hoofdstukken
In het begin vind ik de lessen van Chinees 'n Makkie érg kort. Ik merk dat de leerlingen de stof van nieuwe lessen heel snel onder de knie hebben. Ik ga erg snel door die lessen heen. Ook maak ik veel gebruik van extra materiaal, vaak ook extra oefeningen om de nieuwe woorden en karakters mee te oefenen.
Later worden de hoofdstukken wat langer. In deel 3 vind ik de lessen een prima lengte hebben met genoeg nieuwe stof per les.
4) Aandacht voor alle vaardigheden
Er zijn bij het vak Chinees vier vaardigheden: spreken, luisteren, lezen en schrijven. Ik zal deze vier vaardigheden apart bespreken en tenslotte ook kijken naar het domein cultuur.
Het onderdeel spreken bestaat bij Chinees 'n Makkie in het begin vooral uit uitspraakoefeningen voor het pinyin. De leerlingen moeten dan losse klanken of lettergrepen uitspreken. In mijn lessen gebruik ik deze oefeningen niet: ik ga ervan uit dat dingen beter blijven hangen als ze in context geplaatst worden. Bij uitspraakoefeningen maak ik zo veel mogelijk gebruik van bestaande woorden en liefst van bestaande zinnen.
In deel 3 en deel 4 van Chinees 'n Makkie staan spreekoefeningen die ik wel erg zinvol vind: leerlingen moeten bijvoorbeeld een gesprek voeren over een feest waar ze heen zijn geweest. Die oefeningen vind ik leuk en daar maak ik dan ook dankbaar gebruik van. Vaak vul ik de opdracht wel nog aan door een aantal aanvullende eisen te stellen aan het gesprek, zoals verplichte onderdelen die terug moeten komen of een verplicht aantal nieuwe woorden.
Chinees 'n Makkie heeft luisteropdrachten waarvan de luisterfragmenten online staan. Ik vind het een lange zoektocht om die fragmenten te vinden op de site (ga naar "oefenen", dan "hoor uitspraak" en dan naar het juiste deel), maar ze zijn makkelijk te downloaden. Vooral in deel 2 van Chinees 'n Makkie vind ik de opdrachten bij de luisterfragmenten die in het boek staan te makkelijk. Soms kan ik er een andere, moeilijkere oefening bij bedenken en anders laat ik de fragmenten weg. Bij deel 4 van Chinees 'n Makkie worden de luisterfragmenten juist weer een flink stuk moeilijker. Mijn leerlingen geven soms zelfs aan meteen al op te geven, omdat het te moeilijk is. Het handige is wel dat zo'n leerling de oefening thuis nog een keer zelf kan nabeluisteren.
Het onderdeel lezen is in Chinees 'n Makkie bijna alleen te vinden in de dialogen. De dialogen in deel 1 en 2 zijn altijd voorzien van pinyin, maar de dialoog staat ook nog een keer apart, alleen in karakters. Die dialogen gebruik ik vaak om met de leerlingen het lezen van karakters te oefenen. Ik merk dat leerlingen, zodra er pinyin in de buurt is, niet meer kijken naar de karakters.
De dialogen die in de methode Chinees 'n Makkie staan, vind ik vaak te kort. Vanaf boek 3 worden de dialogen eindelijk wat langer. Eén keer heb ik de moeite genomen om een alternatieve dialoog te maken, met dezelfde woorden, maar dan langer. Hier waren de leerlingen heel blij mee: de dialoog in het boek werd niet meer bekeken. In plaats daarvan gingen de leerlingen mijn dialoog oefenen. Bij de leerlingen merk ik dus ook dat het wel wat langer mag.
Als er andere teksten in de les staan, vind ik het leuk om ze in de klas te behandelen (zoals de zieke muis in deel 2).
Chinees 'n Makkie geeft per les vijf karakters die de leerlingen ook moeten kunnen schrijven. Persoonlijk vind ik dit veel te weinig. Het karakterschrift is voor veel leerlingen juist een leuke uitdaging bij het leren van Chinees. Als je ze meer karakters opgeeft om te leren, maar ook meer oefenmateriaal geeft, zijn de karakters best te leren. Sterker nog: mijn leerlingen leren 谢谢 er voor de lol bij, terwijl het niet eens is opgegeven! Handige tip hierbij is: laat de leerlingen zien hoe ze de streepjesvolgorde van een karakter zelf kunnen opzoeken in een online dictionary, bijvoorbeeld Arch Chinese. Dan ben je niet afhankelijk van de karakters die het boek aanleert. Het grote voordeel van het leren van meer karakters is dat je nieuwe karakters sneller leert, de karakters makkelijker kunt herkennen en, toch niet onbelangrijk, voor mij als docent is het veel makkelijker om toetsen te maken, omdat ik niet bij elk karakter hoef op te zoeken of ze het moeten kunnen schrijven!
Chinees 'n Makkie besteedt ook aandacht aan het domein cultuur. Dit vind ik belangrijk, omdat ik ervan overtuigd ben dat het voor een bezoek aan China erg belangrijk is om ook weet te hebben van de omgangsvormen en waarden en normen. Toch gebruik ik de cultuurstukjes uit Chinees 'n Makkie nooit in mijn lessen. Ik vind ze te beperkt en ze bieden geen opstapje voor verdere discussie over het onderwerp. Als de leerlingen het leuk vinden, kunnen ze de stukjes zelf lezen. In de les behandel ik andere cultuuronderwerpen waar ik zelf opdrachten bij bedenk.
5) Woordenlijsten
De woordenlijsten in Chinees 'n Makkie zijn vrij kort: vaak maar acht nieuwe woorden. Als je dan verder bladert, komen daar vaak nog acht woorden uit de verrijking bij. Zoals ik bij 1) Algemene uitstraling al gezegd had, vind ik het onhandig dat het steeds heel korte lijstjes zijn. Voor de leerlingen is dit ook lastig te leren: veel leerlingen maken thuis langere woordenlijsten met alles wat ze moeten kennen onder elkaar.
De woordenlijsten in de verrijking die met plaatjes werken, zijn nog vervelender om te leren, omdat de juiste vertaling er dan niet bij staat. Bij woorden als "wang" en "gezicht" is dit bijvoorbeeld onduidelijk.
6) Grammatica-uitleg
In het boek Chinees 'n Makkie staat vrijwel geen grammaticale uitleg. Voor leerlingen met een Nederlands-talige achtergrond is deze uitleg echter onmisbaar om goed Chinees te kunnen leren. Zonder grammaticale uitleg maken ze Nederlandse zinnen met Chinese woorden erin. Dat werkt natuurlijk niet.
Soms staat in Chinees 'n Makkie ook uitleg die wel erg simpel geformuleerd is. Het partikel "le" wordt bijvoorbeeld omschreven als een partikel dat toekomende tijd en voltooide tijd kan aangeven. Als "yao" ervoor in de zin staat, is het toekomende tijd en als dat er niet staat is het voltooide tijd. Volgens mij is dit toch iets te simpel voorgesteld.
Ik vind het jammer dat Chinees 'n Makkie mij niet veel steun geeft qua grammatica. Ik zou het fijn vinden als de leerlingen thuis in hun boek nog een keer kunnen nalezen hoe het ook al weer was. Nu probeer ik dat zo veel mogelijk met aantekeningen in het schrift te doen, maar het zou fijn zijn als de volledige uitleg ook nog in het boek zou staan met voorbeelden.
7) Oefeningen
De oefeningen in Chinees 'n Makkie zijn afwisselend. Er wordt geoefend met pinyin, met karakters en met de vertaling. De oefeningen vind ik vaak wel erg kort. De meeste oefeningen zijn binnen vijf minuten gemaakt. Daarom verander ik de oefeningen vaak en voeg ik eigen oefeningen toe. Niet om de leerlingen bezig te houden, maar vooral ook om hun hersenen goed te laten werken door steeds op een andere manier met de woorden en de taal bezig te zijn. Hoe meer activiteit in de hersenen (zgn reuring), hoe beter het blijft hangen (zie het artikel van Corda en Westhoff, p. 7).
Grammatica oefeningen zijn bijna niet te vinden, tenzij je zinnen maken ook bij grammatica-oefeningen rekent. Dit vind ik jammer, aangezien de grammatica ook belangrijk is.
Een groot nadeel van Chinees 'n Makkie vind ik dat de oefeningen niet genummerd zijn. Bij het opgeven van huiswerk kun je dan niet gewoon zeggen: "maak oefening 34 tot en met 36", maar moet je lange titels gaan opgeven, zoals: "op pagina 51, opdracht Hoe zeg je in het Chinees? en op pagina 52 Welk woord past erbij?" Ik vind het al lastig om op die manier huiswerk op te geven en dit compact op het bord te zetten. Hoe de leerlingen dit in hun agenda zetten, weet ik niet. Lijkt me moeilijk op één regeltje te proppen!
8) Toetsen
Bij de methode Chinees 'n Makkie horen geen toetsen. Jammer, maar ik heb nog geen andere lesmethode gevonden met toetsen.
9) Extra materiaal
De verrijking en de puzzels in Chinees 'n Makkie zijn als extra materiaal te gebruiken, maar eigenlijk vind ik die bij de normale leerstof horen. Verder is er geen extra materiaal.
10) Online materiaal
Bij de methode Chinees 'n Makkie hoort ook online materiaal. Het is voor leerlingen prettig dat ze alle geluidsfragmenten (dialogen, nieuwe woorden en oefeningen) zelf op internet kunnen vinden. Leerlingen die moeite hebben met luistervaardigheid kunnen op die manier thuis extra oefenen.
Ook staan er spelletjes online die de leerlingen thuis zouden kunnen doen. Ik weet niet of er leerlingen zijn die daar gebruik van maken.
Kort samengevat
De methode Chinees 'n Makkie is ontworpen voor de middelbare school, maar op een aantal punten vind ik de methode daar niet geschikt voor: de uitstraling is te kinderachtig en de oefeningen zijn te kort. Een groot nadeel voor de leerlingen zijn de korte woordenlijstjes die over het hele boek verspreid staan. Zij moeten nu zelf elke keer lijsten maken met alle woorden van één les of één thema. Verder vind ik het een groot nadeel dat er weinig grammatica-uitleg in staat. Soms wordt de grammatica helemaal niet behandeld en soms heel simplistisch.
Voordelen aan Chinees 'n Makkie zijn dat het bestaat uit 4 delen, genoeg om het lange traject mee te doorlopen. Een tweede voordeel is dat alle geluidsfragmenten online te vinden zijn. Verder wordt aan alle vaardigheden aandacht besteed, inclusief het domein cultuur. De opbouw van de onderwerpen in het boek is ook goed.